Yumurtalık Kisti

Yumurtalık Kistleri: Belirtileri, Türleri ve Tedavisi

Her kadın vücudu, düzenli bir adet döngüsü ile uyum içinde çalışır. Adet döngüsünün bir parçası olarak yumurtalıklarda her ay bir yumurta gelişir, çatlar ve yumurtlama gerçekleşir. Ancak bu döngünün herhangi bir aşamasında bir aksaklık meydana geldiğinde, yumurtalıklarda kist oluşumu gözlenebilir. Yumurtalık kistleri genellikle iyi huylu olmalarına rağmen, bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Yumurtalık Kisti Nedir?

Yumurtalık kistleri, yumurtalıklar üzerinde ya da içinde oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle genç ve üreme çağındaki kadınlarda görülür. Bu kistler çoğu zaman belirti vermeden kaybolur; ancak bazen tedavi veya cerrahi müdahale gerektirebilir.

Yumurtalık Kist Türleri

1. Fonksiyonel Yumurtalık Kistleri:
   • En sık görülen kist türüdür.
   • Yumurtanın çatlamaması sonucunda gelişen, genellikle iyi huylu ve geçici kistlerdir.
   • Çoğunlukla 1-2 adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolurlar.
   • Genellikle 5 cm’den büyük olmazlar ve nadiren ağrı yaparlar.
2. Hemorajik Kist:
   • Yumurtlamadan sonra oluşan korpus luteumun içine kanama olması ile meydana gelir.
   • Ortalama boyutu 3-4 cm’dir.
   • Çoğunlukla birkaç adet döngüsü sonunda kendiliğinden geçer.
   • Ağrıya neden olabilir ve ultrasonografi ile kolayca tespit edilir.
3. Dermoid Kistler:
   • Genellikle genç kadınlarda görülür.
   • İçinde saç, deri veya yağ gibi dokular bulunabilir.
   • Kendiliğinden kaybolmaz ve cerrahi müdahale gerektirebilir.
4. Endometriozis Kistleri (Çikolata Kisti):
   • Endometriozis hastalığına bağlı olarak gelişir.
   • Kronik ağrı ve kısırlık gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
5. Patolojik Kistler:
   • İyi huylu veya kötü huylu (kanseröz) olabilir.
   • Özellikle menopoz sonrası kadınlarda görülen kistler kanser açısından daha dikkatle incelenmelidir.

Yumurtalık Kistlerinin Belirtileri

Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermez ve rutin ultrasonografiler sırasında tesadüfen tespit edilir. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Kasıklarda Ağrı: Özellikle adet döneminde veya cinsel ilişki sırasında hissedilen ağrılar.
• Karında Şişlik ve Kabızlık: Sindirim sistemini etkileyen basınç hissi.
• Adet Düzensizlikleri: Adet gecikmesi veya fazla kanama.

Yumurtalık Kistlerinin Tanısı

Yumurtalık kistlerinin tanısında genellikle aşağıdaki yöntemler kullanılır:

1. Ultrasonografi:
   Kistin boyutu, yeri ve yapısını belirlemek için tercih edilir.
2. Kan Testleri (CA-125):
   • Yumurtalık kistlerinin takibinde kullanılan bir tümör belirtecidir.
   • Ancak tek başına kanser tanısı koymak için yeterli değildir.
   • Artış gösteriyorsa daha ileri tetkikler gerekebilir.
3. MR veya BT:
   Daha karmaşık durumlarda veya detaylı inceleme gerektiğinde kullanılır.
4. Laparoskopi:
   Tanı ve tedavi amacıyla kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir.

Yumurtalık Kistlerinin Tedavisi

Tedavi, kistin türüne, boyutuna, semptomlarına ve hastanın yaşına göre değişir:

1. İzlem:
   • Çoğu fonksiyonel kist, birkaç adet döngüsü içinde kendiliğinden kaybolur.
   • Düzenli ultrasonografi ile boyut ve yapı takibi yapılır.
2. İlaç Tedavisi:
   • Hormonal doğum kontrol hapları, yeni kist oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.
3. Cerrahi Müdahale:
   • Kist 5 cm’den büyükse, hızla büyüyorsa veya yapısında değişiklik varsa cerrahi düşünülebilir.
   • Laparoskopi: Küçük kistler için minimal invaziv cerrahi.
   • Laparotomi: Büyük veya kanser şüphesi taşıyan kistler için açık cerrahi yöntem.
4. Acil Durumlar:
   • Kist Rüptürü: Kistin yırtılması durumunda karın içine kanama olabilir ve acil cerrahi müdahale gerekebilir.
   • Torsiyon: Yumurtalığın kendi etrafında dönmesi kan akışını kesebilir ve acil cerrahi müdahale gerektirir.

Yumurtalık Kistlerinde Riskli Durumlar

• Adet Görmeyen Genç Kızlarda: Kistlerin anatomik sorunlara veya tümörlere bağlı olabileceği düşünülür.
• Menopoz Sonrası Kadınlarda: Kistlerin kötü huylu olma ihtimali daha yüksektir. Bu nedenle dikkatli takip gerekir.