HPV Aşısı

Rahim Ağzı Kanseri ve HPV Aşısı: Bilinmesi Gereken Her Şey

Rahim ağzı kanseri (serviks kanseri), önlenebilir tek kanser türü olarak öne çıkar. Bunun temel sebebi, hastalığın büyük ölçüde insan papilloma virüsü (HPV) ile ilişkilendirilmiş olmasıdır. HPV’ye karşı yapılan aşılar, bu kanseri önlemede oldukça etkili bir yöntem sunar.

Rahim Ağzı Kanserinin Sebebi: HPV Virüsü

Rahim ağzı kanseri vakalarının çoğundan, yüksek riskli HPV tipleri sorumludur. Özellikle HPV tip 16 ve 18, serviks kanseri vakalarının %70’ine neden olmaktadır. Bunun yanında, düşük riskli HPV tipleri (6 ve 11) genital siğillere sebep olabilir.

HPV enfeksiyonu oldukça yaygındır ve çoğu insan yaşamı boyunca bu virüsle karşılaşır. Ancak vücut genellikle enfeksiyonu temizler. Uzun süreli enfeksiyonlarda kanser gelişimi riski artar.

HPV Aşıları: Neler Sunuyor?

Türkiye’de yaygın olarak kullanılan iki tip HPV aşısı bulunmaktadır:

1. Cervarix (2’li aşı): Yalnızca yüksek riskli HPV tipleri olan 16 ve 18’e karşı koruma sağlar.
2. Gardasil (4’lü aşı): Hem yüksek riskli (16 ve 18) hem de düşük riskli (6 ve 11) HPV tiplerine karşı koruyuculuk sunar.

Yeni jenerasyon 9’lu HPV aşıları, daha geniş bir HPV tipine karşı koruma sağlamakla birlikte henüz Türkiye’de yaygın olarak kullanılmamaktadır.

Kimler HPV Aşısı Yaptırmalı?

HPV aşısının koruyuculuğu, aşı yapılmadan önce HPV ile karşılaşılmamış bireylerde en yüksektir. Bu nedenle aşı için en uygun yaş aralığı çocukluk dönemidir.

1. Çocukluk Döneminde Aşılama (9-14 Yaş)

• En ideal zaman: 9-14 yaş aralığı.
• Bu dönemde bağışıklık sistemi daha aktif olduğu için 2 doz aşı yeterlidir.
  • 1. doz: İlk aşılama günü.
  • 2. doz: 6 ay sonra.

2. Ergenlik ve Yetişkinlikte Aşılama (15-26 Yaş)

• Eğer çocukluk döneminde aşı yaptırılmadıysa, 15-26 yaş arasında 3 doz aşı yapılması önerilir.
  • 1. doz: İlk aşılama günü.
  • 2. doz: 1-2 ay sonra.
  • 3. doz: 6 ay sonra.

3. 27-45 Yaş Arası Aşılama

• Özellikle yüksek riskli gruptaki bireyler (birden fazla partner öyküsü olanlar) için aşı yaptırmak önemlidir.
• 45 yaşına kadar HPV aşısı yaptırılabilir, ancak bu yaş grubunda aşının etkinliği genç yaşlara kıyasla biraz daha düşüktür.

HPV Aşısı Mevcut Enfeksiyonları Tedavi Eder Mi?

HPV aşısı, mevcut enfeksiyonları tedavi etmez. Ancak enfekte bireylerin diğer HPV tiplerine karşı korunmasını sağlar. Örneğin, HPV tip 16 ile enfekte olan bir kişiye aşı yapıldığında, tip 18 veya diğer riskli tiplerden korunma sağlanabilir. Bu nedenle enfeksiyonu olan bireylerin de aşı yaptırması önerilir.

HPV Aşısı Güvenli Mi?

HPV aşıları dünya genelinde milyonlarca kişiye uygulanmış ve güvenilirliği kanıtlanmıştır. Aşının yan etkileri genellikle hafif ve geçicidir:

• Enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik.
• Hafif baş ağrısı veya yorgunluk.
• Nadiren alerjik reaksiyonlar.

Rahim Ağzı Kanserini Önlemek İçin Ekstra Önlemler

1. Düzenli Tarama Testleri:
   • Pap smear ve HPV testleri, rahim ağzı kanserinin erken teşhisinde önemlidir.
   • Cinsel aktif bireyler 21 yaşından itibaren düzenli olarak tarama yaptırmalıdır.
2. Korunmalı Cinsel İlişki:
   • Prezervatif kullanımı, HPV bulaşma riskini azaltabilir ancak tamamen engellemez.
3. Sigara İçmeyi Bırakın:
   • Sigara, HPV enfeksiyonunun kalıcı hale gelme riskini artırabilir.

HPV Aşısı Hakkında Sık Sorulan Sorular

1. HPV aşısı erkeklere yapılabilir mi?

Evet. HPV aşısı erkeklere de önerilir, çünkü erkekler de HPV enfeksiyonu taşıyabilir ve bulaştırabilir. Ayrıca genital siğil ve bazı kanser türlerinden korunmalarını sağlar.

2. HPV aşısı için cinsel ilişkiye girmemiş olmak şart mı?

Hayır. Cinsel ilişki öncesi yapılan aşı, enfeksiyon riskini en aza indirir; ancak daha önce HPV ile karşılaşmış bireyler de aşı yaptırabilir.

3. HPV aşısı rahim ağzı kanseri riskini tamamen ortadan kaldırır mı?

Aşı, rahim ağzı kanserine neden olan HPV tiplerinin çoğuna karşı koruma sağlar. Ancak diğer nadir HPV tipleri veya farklı nedenlerle kanser gelişebilir. Bu nedenle taramalar ihmal edilmemelidir.